Gisteren heb ik een rondleiding/lezing van ex militair Bas van Hoof mee mogen maken.
Een lezing van een uur in de zaal en daarna drie uur lang rondfietsen in en rond Best.
Ik ben twee jaar geleden naar Bastogne geweest om onder meer nog te zoeken naar schuttersputjes die de soldaten daar gegraven hebben. Voor die reden had ik niet naar Bastogne hoeven te gaan. Wist u dat die gegraven schuttersputjes hier in de Beste Bossen ook nog gewoon te vinden zijn? Het is nu bijna 75 jaar geleden en nog altijd kan je zien waar die soldaten zich na de luchtlanding ingegraven hebben. Helaas heeft het stukje bos geen beschermde status, dus het kan binnenkort allemaal weg zijn. De bomen die er staan hebben al allerhande merktekens, dus binnenkort denderen daar de zaagmachines door het bos.
In 1944 stond er naast het spoor een klompenfabriek. Na de oorlog werd dat gebouw uitgebouwd tot de brandweerkazerne en met de spoorverdieping is alles uiteindelijk gesloopt. In die toenmalige klompenfabriek (Nu parkeerterrein P&R) zijn in september 1944 in één nacht zo'n 70 Engelse soldaten omgekomen. Nergens op locatie een vermelding daarvan terug te vinden. Wel iets verderop een bordje met de vermelding dat tientallen Engelse (* Schotse) soldaten zijn omgekomen bij hun poging de steenfabriek De Leeuwerik te veroveren. Die fabriek bleek te goed verdedigd te worden en is daarom op een gegeven moment vanuit Acht met 72 artilleriestukken drie uur lang onder vuur genomen. Er stond daarna weinig meer overeind. De Duitsers hebben zich tijdens de beschieting teruggetrokken uit de steenfabriek en zich verschanst aan de andere zijde van het spoor, in de huisjes die daar nog altijd staan en in de houtopslagloodsen die daar tot een jaar of tien geleden nog te vinden waren. De huisjes zijn enkele van de weinige gebouwen die nu op de oude foto's nog altijd terug te herkennen zijn. Een maand lang lag het front letterlijk over het spoor.
Nadat de 70 Engelsen omgebracht waren, deden de Duitsers een aanval op de overige Engelsen. Ze liepen daartoe vanuit de Klompenfabriek naar het kerkhof. De andere Engelsen in de buurt hoorden van de aanval en die kwamen vanuit de Hoofdstraat ook bij het kerkhof aan. De sporen van de strijd die toen op het kerkhof ontstond zijn er nog altijd op enkele oude graven te zien. Aan de ene kant van het grafmonument de inslagen van de Duitse kogels en aan de andere kant van hetzelfde grafmonument de inslagen van de Engelse kogels.
Wat was misschien wel het meest opmerkelijke van de middag?
Wat mij betreft het begrip dat Best toen nog zo leeg was. Op plattegronden van heel Best stonden de huizen nog los opgetekend. Alleen Batadorp was een wijk. Voor de rest waren het losse huizen en losse boerderijen. Alle Bestse wijken die we nu kennen, waren er nog niet. Er waren nog bijna geen verharde wegen. Ook de bossen waren toen nog jong. Als het hier iets was, dan was het vooral "leeg". Daarbij was in september de oogst net binnen gehaald en ook de velden waren leeg en kaal. Geen ideaal terrein voor een aanval van parachutisten.
Het meest ingrijpende verhaal van de middag was overigens niet de omgekomen 70 Engelse soldaten en ook niet het verhaal van Joe Mann.
Gek genoeg was het een verhaal van honderden omgekomen Duitsers. Die deden namelijk, zo'n 1.700 man sterk, een infanterie aanval grofweg vanuit Quatre Bras naar waar nu Van de Vleuten Bouwbedrijf zit. De Duitsers wisten dat de gelande Amerikaanse para's geen artillerie en geen tanks hadden. Ze zouden de aanwezige Amerikanen overlopen hebben, ware het niet dat op het moment van de Duitse aantal stomtoevallig twaalf Engelse tanks aan kwamen rijden. Die twaalf tanks hebben een bloedbad aangericht onder de aanvallende te voet zijnde Duitsers. Waarschijnlijk kwamen er meer dan 700 om. Hun lijken bleven liggen nadat het strijdtoneel zich verplaatste richting Sint-Oedenrode.
Toen de Schotse divisie Best enkele dagen later aankwam, moet dat nogal een gruwelijk gezicht zijn geweest. De Engelsen wisten niets van de strijd die hier enige tijd eerder gewoed had. Wat zal het gestonken hebben. Tegenwoordig ligt de verdiepte snelweg grotendeels op de plek van het voormalige slagveld. Alle sporen van die strijd zijn uiteindelijk met de aanleg van de snelweg verdwenen. Ook het monument van Joe Mann is door de snelwegaanleg verplaatst. Het stond oorspronkelijk min of meer bij de oprit van de Karwei. Dat was toen ook al een benadering van waar hij zou zijn omgekomen. Het verhaal rondom zijn heldhaftige daad was wel opgetekend, maar de exacte plek was na de strijd niet meer te duiden.
(* Schotse) Nog één ding... Best werd uiteindelijk bevrijdt door de Schotten... Nu is het alleen zo dat het in naam wel Schotten waren, maar na de Eerste Wereldoorlog stopte het Engelse leger met haar lokale regimenten. Er waren namelijk in die eerste wereldoorlog hele regimenten omgekomen, waarna hele dorpen zonder jonge mannen kwamen te zitten. Men hield in het leger de namen van de regimenten in stand, maar niet langer werden lokale jongens samen in één regiment geplaatst. Er zaten daarom maar weinig echte Schotten in de Schotse regimenten.
Meer berichten van Tom
Pas op: Marktplaats-omzet automatisch gemeld aan Belastingdienst
De Belastingdienst kijkt mee! Wie er min of meer commercieel een leuk handeltje bij heeft op Marktplaats moet er vanaf nu rekening mee houden dat je omzet rechtstreeks vanuit ...
Atletiektrainer in Best deelt succesvolle trainingsmethode
Ik ben al heel lang atletiek trainer bij onze lokale atletiekvereniging in Best. Netjes klassiek als jeugdtrainer opgeleid nadat ik zelf in mijn jeugd ook een niet onverdienste...
Ineens een snoeihout probleem er bij
Woon je in het buitengebied, dan heb je van de gemeente de brief gekregen dat ze voortaan niet langer het snoeihout komen ophalen. Dit is niet in de gemeenteraad besproken zo v...
Meer berichten
Dialoog Groeien en Bloeien in De Tuin van Best
Groeien en Bloeien in De Tuin van Best We nodigen je uit om te genieten van wat er groeit en bloeit in De Tuin van Best en een feestelijke opening van de kas. Nog vol van ...
Kom naar de Bruisdag op zaterdag 13 april
We nodigen alle inwoners van Best uit voor de Bruisdag. Het is dé gelegenheid voor inwoners, ondernemers, organisaties en verenigingen van Best om samen na te denken en actief ...
Jazz door de wereld bij Lokale Omroep Best
Dinsdag 2 en donderdag 11 april van 14:00 en 15:00 uur tijd voor Jazz door de wereld bij Omroep Best. Eric en Tineke Mandemaker presenteren het nieuwe programma, wij hebben ee...